Συνορεύοντας με σημαντικές δυνάμεις και συνδέοντας την Κεντρική Ασία με τη θάλασσα, η θέση του Πακιστάν γεννά μεγάλο «ενδιαφέρον» στα μονοπώλια
«Ο Πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ ταξιδεύει στο Πακιστάν τη Δευτέρα φορτωμένος δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια σε Υποδομές και Ενέργεια σε μια κλίμακα που οι ΗΠΑ ποτέ δεν προσέφεραν στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας της στενής σχέσης (με το Πακιστάν) σε μια χειρονομία πιθανή να επιβεβαιώσει τη μείωση της αμερικανικής επιρροής σ' αυτό το έθνος...».
Αυτά σημείωναν την περασμένη Κυριακή οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» σε άρθρο τους για την επίσημη επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη στο Πακιστάν, αποτυπώνοντας την ανησυχία της αμερικανικής πλουτοκρατίας από το σχεδιασμένο «άνοιγμα» της Κίνας σε χώρες με ιδιαίτερα σημαντική στρατηγική θέση. Ανησυχία δικαιολογημένη, αν παρατηρήσει κανείς με προσοχή το γεωγραφικό χάρτη και αντιληφθεί ότι η σύσφιξη των σινο-πακιστανικών οικονομικών σχέσεων μπορεί να δώσει νέα ώθηση στους «Δρόμους του Μεταξιού», με τους οποίους το Πεκίνο επιδιώκει να αναλάβει κυρίαρχο ρόλο στη μεταφορά ενεργειακών πόρων και εμπορευμάτων μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μεγάλο μέρος των κοινών επενδύσεων (συνολικής αξίας 46 δισ. δολαρίων) που συμφωνήθηκαν αφορούν οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, λιμενικές και αεροπορικές εγκαταστάσεις, υποδομές δηλαδή που θα μειώσουν το χρόνο και το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων σε πολλές γωνιές του πλανήτη, στις κρίσιμες αγορές της Ευρώπης, αλλά και άλλες αναπτυσσόμενης δυναμικής και σημασίας αγορές, όπως αυτές της Μέσης Ανατολής και φυσικά της Νοτιοανατολικής Ασίας. Και μείωση του κόστους μεταφοράς σημαίνει αύξηση κερδοφορίας του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, η ίδια η ανάπτυξη των υποδομών αυτών σημαίνει ανάπτυξη σε έναν κερδοφόρο για το κεφάλαιο τομέα.
«Οι δρόμοι και οι σιδηροδρομικοί σύνδεσμοι θα μας βοηθήσουν να ενοποιήσουμε τις τρεις αναπτυξιακές μηχανές της Κίνας: τη Νότια Ασία, την Κεντρική Ασία και την Κίνα», τόνιζε πριν από μερικές μέρες ο Πακιστανός υπουργός Σχεδιασμού, Ανάπτυξης και Μεταρρύθμισης Αχσάν Ικμπάλ. «Το Πακιστάν θα γίνει ο οικονομικός κόμβος της περιοχής», συμπλήρωσε, αναδεικνύοντας ότι και η πακιστανική κυρίαρχη τάξη έχει αυξημένες προσδοκίες από τη συνεργασία της με το Πεκίνο.
Σε πρώτο πλάνο Ενέργεια και Υποδομές
Υπό τον τίτλο «Οικονομικός Διάδρομος Κίνας - Πακιστάν» («China Pakistan - Economic Corridor - CPEC), οι δύο πλευρές θα ιεραρχήσουν στην οικονομική τους συνεργασία έργα όπως:
- Την κατασκευή μιας σειράς μονάδων παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας, πάρκο ηλιακής ενέργειας, αλλά και σχέδια αιολικής ενέργειας, κοινής εξόρυξης άνθρακα κ.τ.λ. που το Ισλαμαμπάντ εκτιμά ότι θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των μεγάλων ενεργειακών ελλείψεων που έχει σήμερα και απειλούν τα σχέδιά του για ανάπτυξη της βιομηχανίας και συνολικά αναβάθμιση της θέσης τους διεθνώς. Το Πακιστάν θεωρείται μια από τις πιο γοργά αναπτυσσόμενες χώρες και η διασφάλιση ενεργειακών πόρων συνδέεται με την υλοποίηση επενδύσεων διαφόρων εταιρειών (ανάμεσά τους πολλών κινεζικών, αλλά όχι μόνο). Η συγκεκριμένη χώρα συνδέει με τους θαλάσσιους δρόμους ολόκληρη την Κεντρική Ασία, μια περιοχή πλούσια σε φυσικό πλούτο.
- Την επιτάχυνση οδικών έργων όπως ο αυτοκινητόδρομος που διασχίζει τα βουνά Καρακορούμ και ενώνει τις δύο χώρες μέσα από την υψηλότερη (στο μεγαλύτερο υψόμετρο) οδική αρτηρία στον κόσμο. Ορισμένοι τον έχουν χαρακτηρίσει ως το «8ο θαύμα», εξαιτίας των δυσκολιών που έχει ένα τέτοιο έργο στην κατασκευή του.
- Μια σειρά επενδύσεις (δημιουργία διεθνούς αεροδρομίου, επέκταση των λιμενικών εγκαταστάσεων) στην πόλη Γκουαντάρ του Πακιστάν που θεωρείται ότι θα αυξήσουν δραστικά τις προοπτικές του εκεί λιμανιού, που ήδη έχει μεγάλη σημασία για όλη την περιοχή.
- Συνολικά, μέσω του CPEC αναμένεται να διανυθεί (μέσω οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων) μια απόσταση 3.000 χιλιομέτρων που θα ενώνει την πόλη Κασγκάρ της κινεζικής νοτιοδυτικής επαρχίας Σιντζιάνγκ (που εξελίσσεται σε ευρύτερο κόμβο της κινεζικής επικράτειας με τον υπόλοιπο κόσμο) και της Γκουαντάρ, που αποτελεί θαλάσσια «πύλη» προς Αφρική, Μέση Ανατολή και Ευρώπη.
Αν τελεσφορήσουν οι συμφωνίες, σε λίγα χρόνια η περιοχή θα μεταμορφωθεί σημαντικά, προς όφελος των επιδιώξεων ισχυρών επιχειρηματικών κολοσσών που, στο φόντο της καπιταλιστικής κρίσης, αναζητούν τρόπους ενίσχυσης της δράσης τους, μεγέθυνσης του κεφαλαίου τους, αύξηση του δικού τους οφέλους.
Ακόμα, να σημειωθεί ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν να δημιουργηθεί κοινό Εργαστήριο Βιοτεχνολογίας, αλλά και κοινό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι ένα βασικό πεδίο της διμερούς συνεργασίας αποτελεί η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας όπως και ότι το Πακιστάν αποτελεί μία από τις βασικότερες αγορές στις οποίες καταλήγουν τα όλο και πιο σύγχρονα κινεζικά όπλα.
Μάλιστα, ορισμένα ΜΜΕ (όπως οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης») έκαναν λόγο και για συμφωνία αγοράς οκτώ κινεζικών υποβρυχίων, που θα σηματοδοτήσει τεράστια ανανέωση του πακιστανικού Πολεμικού Ναυτικού και επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να «αντιμετωπίσει» τη ναυτική κυριαρχία της Ινδίας στον Ινδικό ωκεανό.
Ειδική «φύλαξη» για τις κινεζικές εταιρείες
Ενδεικτικό της σημασίας που το Πακιστάν δίνει στη συνεργασία του με την Κίνα είναι η απόφαση της κυβέρνησης να διαθέσει ειδική μονάδα του στρατού (10.000 ανδρών), αλλά και μέρος των Ειδικών Δυνάμεων με «αντι-τρομοκρατική εκπαίδευση», για την «προστασία» όσων δουλεύουν στις κινεζικές εταιρείες. Κι αυτό καθώς, τα προηγούμενα χρόνια, κινεζικές επενδύσεις αναβλήθηκαν μετά από επιθέσεις ενόπλων, ειδικά στο νότιο Πακιστάν, με δεδομένο ότι στη χώρα δρουν μια σειρά οργανώσεις, όπως οι Πακιστανοί «Ταλιμπάν», στο πλαίσιο ενδοαστικών ανταγωνισμών για τον έλεγχο πλούσιων περιοχών. Μάλιστα, το λιμάνι της Γκουαντάρ βρίσκεται σε μια από τις πιο «ταραγμένες» επαρχίες, το Μπαλουχιστάν, όπου ένοπλοι εξαπολύουν επιθέσεις και κατά ξένων εταιρειών. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το κινεζικό «ενδιαφέρον» για την ασφάλεια στο Πακιστάν και την ενίσχυση των προσπαθειών «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», για την οποία μάλιστα προσπαθεί να συμβάλει και σε μια «αντι-τρομοκρατική» αφγανο-πακιστανική προσέγγιση και συνεργασία.
Νέοι επιχειρηματικοί κόμβοι στον ασιατικό χάρτη
Το παράδειγμα με το πακιστανικό λιμάνι Γκουάνταρ
Σε ρεπορτάζ του για την επίσκεψη Τζινπίνγκ στο Πακιστάν, το κινεζικό πρακτορείο «Σινχουά» υπογράμμιζε πως «ο CPEC θα μειώσει κατά χιλιάδες χιλιόμετρα τις αποστάσεις των κινεζικών εισαγωγών πετρελαίου και αερίου από Αφρική και Μέση Ανατολή, μετατρέποντας την Γκουάνταρ σε ένα δυνητικά ζωτικό σύνδεσμο για την εφοδιαστική αλυσίδα της Κίνας».
Η ίδια πηγή επικαλούνταν Πακιστανούς αναλυτές σύμφωνα με τους οποίους «όταν ολοκληρωθεί, το λιμάνι της Γκουάνταρ θα γίνει κρίσιμο για τις περίκλειστες από ξηρά χώρες της Κεντρικής Ασίας, όπως το Αφγανιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν (σ. σ. όλες τους μεγάλες χώρες με σημαντικό φυσικό πλούτο) και διαμετακομιστικό κέντρο για τη μετακίνηση φορτίων από αυτές τις χώρες προς χώρες όπως η Σρι Λάνκα, το Μπανγκλαντές, το Ιράκ, το Ιράν και άλλοι προορισμοί».
Το συγκεκριμένο λιμάνι θεωρείται - σύμφωνα με δηλώσεις Πακιστανών αξιωματούχων - το λιμάνι με το μεγαλύτερο βάθος σε Αραβική θάλασσα, Ινδικό Ωκεανό αλλά και Κόλπο της Βεγγάζης, που σημαίνει ότι προσφέρεται για τον ελλιμενισμό μιας σειράς θαλάσσιων σκαφών.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι το ότι βρίσκεται πολύ κοντά στα Στενά του Ορμούζ, τα οποία συνδέουν τον Κόλπο του Ομάν και τον Περσικό και από τα οποία υπολογίζεται ότι διακινείται πάνω από το 1/3 του πετρελαίου που μεταφέρεται θαλάσσια.
Με δεδομένο ότι πάνω από το μισό πετρέλαιο που χρησιμοποιεί η Κίνα προέρχεται σήμερα από τη Μέση Ανατολή, η μείωση αυτής της απόστασης είναι εξαιρετικά σημαντική για το Πεκίνο. Μάλιστα σήμερα, η διακίνηση του πετρελαίου που χρησιμοποιεί (και) η Κίνα γίνεται μέσα από τα Στενά της Μάλακα (μεταξύ Μαλαισίας και Ινδονησίας), ένα σημείο «ευάλωτο» μεταξύ άλλων στις εδαφικές διαφορές μεταξύ των χωρών της περιοχής.
Το πρώτο μέρος του λιμανιού της Γκουάνταρ κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990 από κινεζικές εταιρείες, ενώ την ευθύνη για τη λειτουργία του έχει σήμερα η «China Overseas Port Holding Company».
Μεταξύ άλλων προτάσεων σήμερα εξετάζεται και η επέκταση των εγκαταστάσεών του, ώστε να μπορεί να εφοδιάζει σκάφη ανοικτής θαλάσσης, κάτι που Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν συνδέσει και με τη δυνατότητα «αξιοποίησής» του από το κινεζικό Πολεμικό Ναυτικό, ώστε να αποκτήσει σταθερή πρόσβαση και στον Ινδικό ωκεανό.
Επιπλέον, το γεγονός ότι βρίσκεται πολύ κοντά στα ιρανικά σύνορα, μπορεί να μετατρέψει την Γκουάνταρ και σε ενεργειακό κόμβο. Δεν είναι τυχαίο ότι από την περιοχή υπολογίζεται να περάσει ο εδώ και καιρό σχεδιαζόμενος ιρανο-πακιστανικός αγωγός φυσικού αερίου που πολλοί έχουν ονομάσει «αγωγό της Ειρήνης» (λόγω των προσδοκιών που γεννά για την εξομάλυνση των συχνά «δύσκολων» ιρανο-πακιστανικών σχέσεων), του οποίου η κατασκευή είχε «κολλήσει» και εξαιτίας των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν. Η ολοκλήρωσή του υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα του Πακιστάν, αλλά και να καταστήσει το συγκεκριμένο λιμάνι ισάξιας σημασίας με αυτά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, κόμβο σύνδεσης με τις πλούσιες ενεργειακά περιοχές της Κασπίας και γενικά της Κεντρικής Ασίας.
Το Ισλαμαμπάντ φέρεται να έχει εξετάσει μέχρι και την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Κατάρ.
